ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού, κτίστηκε στη θέση αυτή από το Μεγάλο Κωνσταντίνο (306-339) αλλά πολύ σύντομα, το 404, καταστράφηκε από φωτιά. Ανοικοδομήθηκε από τον Θεοδόσιο Β' (379-395) το 415 για να καεί ολοκληρωτικά στη Στάση του Nίκα το 532. Στις 23 Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου άρχισε να κτίζεται εκ νέου, σύμφωνα με ένα φιλόδοξο αρχιτεκτονικό σχέδιο που εμπνεύστηκαν οι δύο αρχιτέκτονες που είχε επιλέξει ο Ιουστινιανός, ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις και ο Ισίδωρος από τη Μίλητο.
Η Αγία Σοφία ή Αγιά-Σοφιά, είναι γνωστή ως ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας ή «η Μεγάλη Εκκλησία», είναι ναός που βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη. Από το 360 μέχρι το 1453 λειτουργούσε ως ορθόδοξος καθεδρικός ναός της πόλης, με εξαίρεση την περίοδο 1204–1261, κατά την οποία ήταν ρωμαιοκαθολικός ναός. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης μετατράπηκε σε ισλαμικό τέμενος, ενώ το 1934 μετατράπηκε σε μουσειακό χώρο.
Το έργο ολοκληρώθηκε το 563 και ο ναός εγκαινιάστηκε και πάλι από τον Ιουστινιανό στις 23 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους στα εγκαίνια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στις πηγές γεμάτος θαυμασμό ο Ιουστινιανός αναφώνησε: "Nενίκηκά σε Σολομών". Ανήκει στις κορυφαίες δημιουργίες της βυζαντινής ναοδομίας , και υπήρξε σύμβολο της πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωμανική περίοδο.
Εξωτερικός χώρος
Το οικοδόμημα ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της τρουλαίας Βασιλικής και συνδυάζει στοιχεία της πρώιμης βυζαντινής ναοδομίας, σε πολύ μεγάλη κλίμακα.
Πρωτοτυπία του σχεδιασμού αλλά και σημαντικό επίτευγμα υπήρξε η στέγαση του ναού με έναν πελώριο τρούλο, ύψους 13,8 και διαμέτρου 32 μέτρων, ο οποίος στηρίζεται ανατολικά και δυτικά σε δύο τεταρτοσφαίρια- δηλαδή σε δύο θολωτές κατασκευές σχήματος ενός τετάρτου σφαίρας- και σε δύο μεγάλα τόξα στη βόρεια και νότια πλευρά.
Μπροστά στην εκκλησία υπήρχε μια μεγάλη αυλή η αίθριο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου έχει χαθεί. Το αίθριο είναι μια υπαίθρια αυλή στρωμένη με μάρμαρο, στο μέσον της οποίας ήταν τοποθετημένη η μαρμάρινη κρίνη που είχε την επιγραφή « ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ », η οποία, ως γνωστόν, διαβάζεται και ανάποδα.
Εσωτερικός χώρος
Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει το μεγάλο ψηφιδωτό του τρούλου με το σύμβολο του σταυρού. Ο τρούλος έχει διάμετρο 31 μέτρων. Στη βάση του υπάρχουν 40 παράθυρα που δίνουν την αίσθηση πως αιωρείται. Οι ψηφιδωτές παραστάσεις, που αποκαλύφθηκαν το 1932 από το Βυζάντιο Ινστιτούτου της Αμερικής, ανήκουν σε μεταγενέστερες περιόδους. Τα κείμενα αναφέρουν μόνο άνθη, λιβάδια και αγρούς. Είναι, ωστόσο, πιθανό ότι υπήρχαν επί Ιουστινιανού και ορισμένες προσωπογραφίες, και τα ψηφιδωτά της Ραβέννας, του Σινά και της Κύπρου δεν αποκλείουν αυτή την πιθανότητα.
Καταστροφή
Ο διάκοσμος της εκκλησίας καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της Εικονομαχίας ο ίδιος ο ναός λεηλατήθηκε και μετατράπηκε σε λατινική εκκλησία μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Λατίνους λεηλατήθηκε ακόμα μια φορά κατά την τουρκική κατάκτηση και μεταβλήθηκε σε τζαμί. Αν προστεθούν σ’ αυτά τα γεγονότα και οι ζημίες που προξένησαν διάφοροι σεισμοί, καθώς και οι αναστηλώσεις και οι επισκευές, είναι πραγματικό θαύμα ότι τι κτίριο δεν έχει αλλοιωθεί, αλλά διατηρεί τη θαυμαστή ομορφιά του. Από τους τριάντα δύο ναούς που ο Ιουστινιανός έχτισε στην Κωνσταντινούπολη η Αγία Σοφία ήταν η μόνη που άντεξε στον χρόνο, υμνήθηκε και έγινε σύμβολο και πηγή έμπνευσης όχι μόνο για τον μεσαιωνικό αλλά και για τον νεότερο Ελληνισμό.
Μέρμηγκα Μαρία, Ποθητού Έλενα, Β3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου